Nutri-score van nul tot nu

Hercberg zelf had intussen ook niet stilgezeten en publiceerde onderzoek na onderzoek om aan te tonen dat ‘zijn’ Nutri-Score werkt. Met succes, want vorig jaar verspreidde het systeem zich buiten Frankrijk en omarmden de Belgische en Spaanse overheden het vijfkleurenlogo. Maar het succes buiten Frankrijk bracht nieuwe kritiek met zich mee. Recentelijk kreeg het systeem veel negatieve aandacht in de Belgische, Nederlandse en Duitse pers, met een nadruk op enkele ogenschijnlijk vreemde resultaten die eruit kunnen rollen. Suikervrije frisdrank die gezonder scoort dan olijfolie, bijvoorbeeld. En wat te denken van een blik sardientjes dat een D-score krijgt terwijl diepvriesfrieten een A scoren. Ook werd beweerd dat het systeem zou zijn aangepast aan Franse belangen. Zo zou de voor het land belangrijke kaasindustrie gespaard zijn door aanpassingen in het algoritme.

Hercberg stelde zich activistisch op en schreef een fel verweer waarin hij de term ‘fake news’ niet schuwde. De kritiek die op nieuwssites en social media circuleerde, was buitenproportioneel en misleidend, vond hij. Door een paar ogenschijnlijk problematische vergelijkingen te maken, misbruikten critici de ‘irrationele perceptie’ van mensen op die voedingsmiddelen om Nutri-Score in diskrediet te brengen. Die diepvriesfrieten zijn immers gewoon gesneden aardappelen wanneer ze nog geen frituurvet hebben aangeraakt. (Het frituurvet kan overigens wel op een E rekenen.) Sardientjes krijgen in werkelijkheid een score van A tot D, afhankelijk van hoe ze verwerkt zijn. Suikervrije frisdrank krijgt van alle soorten voedselkeuzelabels groen licht, want met additieven zonder voedingswaarde houdt zo’n systeem geen rekening. En die Franse kazen? Die mogen het gemiddeld nu wel doen met een D in plaats van een E. Volgens Hercberg moest het algoritme worden aangepast omdat kaas voor veel mensen een belangrijke bron van calcium is.

Toch blijft Nutri-Score negatief in het nieuws komen. Onlangs nog stelde de Belgische krant De Standaard vragen bij de duidelijkheid van het logo, wat in de Franse supermarktproef juist een van de voordelen leek te zijn. Aan het woord was voedingsdeskundige Christophe Matthys van de universiteit van Leuven, die vindt dat Nutri-Score juist voor verwarring zorgt. Als je alleen producten eet met een groene score heb je nog geen gezond voedingspatroon, zegt hij. Ook de Nederlandse industrie, gerepresenteerd door de FNLI, klaagt dat sommige producten hoog scoren terwijl ze niet in de bekende Schijf van Vijf staan, zoals suikervrije frisdrank en witbrood. Een aantal voedingsmiddelen dat er wel in staat, zoals kaas en olijfolie, scoort juist laag. Ook vleeswaren komen zelden of nooit op een A uit.

Dit zijn min of meer dezelfde argumenten als die van de Franse levensmiddelenindustrie rond de invoering van Nutri-Score: een gezond dieet kun je niet reduceren tot een gekleurd stickertje. Dat is ook niet de functie van Nutri-Score, zou Hercberg zeggen. Maar de vraag of het systeem er in de praktijk voor zou kunnen zorgen dat mensen een minder gebalanceerd voedingspatroon aannemen, is wel legitiem. Het antwoord op die vraag is nog niet te geven. We hebben alleen de statistische data uit onderzoeken die suggereren dat het consumeren van voedsel met een lagere FSA-score de kans op een hele reeks ziekten verlaagt. Nutri- Score is op zijn beurt bewezen effectief in het verlagen van die FSA-score bij aankopen van consumenten. Maar toch, statistische correlaties en epidemiologische modellen leveren nog geen hard wetenschappelijk bewijs op.