Hoe gaat het nu met bioplastic?

Intussen moet het bedrijfsleven wel flink aan de bak om het afvalprobleem te lijf te gaan. Maar het is de vraag of de ambities van het Plastic Pact wel haalbaar of zelfs wenselijk zijn. Als er 20% minder plastic gebruikt moet worden, wat komt er dan bijvoorbeeld voor in de plaats? ‘Hier en daar zou je minder verpakking kunnen gebruiken, maar meestal gaat dat ten koste van de houdbaarheid en zorgt het voor voedselverspilling,’ zegt Buitenhuis. ‘Er zullen andere materialen worden gebruikt die niet per se duurzamer zijn. Je ziet dat al rondom het Europese verbod op single-use plastic. Rietjes, bordjes en bekertjes zullen we weer van papier gaan maken. En dat is geen gerecycled papier.’

Bovendien is wel duidelijk dat de recyclingketen nooit volledig circulair zal worden. Zo neemt de kwaliteit van gerecycled plastic volgens Buitenhuis snel af en kan gerecycled PE vanwege de voedselveiligheid niet meer gebruikt worden in voedselverpakkingen. ‘We zijn er nog lang niet,’ benadrukt ook Van de Stadt. Als we toch zo veel blijven verbranden, is het dan niet heilzaam om dat met uit biomassa gewonnen materiaal te doen?

Tegen biobased plastic wordt vaak ingebracht dat productie daarvan landbouwgrond in beslag neemt. ‘Voedsel staat altijd voorop. We moeten geen bioplastics gaan maken van producten die ook nodig zijn om de bevolking te voeden,’ zegt Buitenhuis. ‘Maar er is ook veel braakliggende grond waar niks verbouwd kan worden. Kijk bijvoorbeeld naar braakliggend terrein nabij industrieterreinen of Schiphol. Daar wordt nu al olifantsgras gezaaid, wat weer biomassa oplevert die je kunt gebruiken. Ook kun je kijken naar reststromen uit bijvoorbeeld de aardappelverwerking of papierindustrie.’ Toch heeft ook zij het vooral over suikerriet en zelfs suikerbieten. Nederlandse suikerbietentelers, die worstelen met de grote hoeveelheid goedkoop suiker op de markt, kijken al met een schuin oog naar de bioplasticindustrie als nieuwe afzetmarkt. Het verlies van voedselproducerende landbouwgrond blijft dus een reëel gevaar.

Wat is duurzamer, biobased plastic of gerecycled plastic? Het blijft voorlopig een lastig te beantwoorden vraag. In feite zal het antwoord per product verschillen. Buitenhuis en Van de Stadt zijn het in grote lijnen met elkaar eens. ‘Recyclen moeten eerst. Daar moeten we nu met z’n allen aan werken,’ vindt Buitenhuis. ‘Maar we moeten ons niet blindstaren op de afvalfase. We moeten zorgen dat we de deuren niet dichtgooien voor nieuwe materialen.’ Voor Van de Stadt zijn nieuwe materialen een goede optie voor de lange termijn, maar is het tot stand brengen van circulariteit van groter belang. ‘Als je iets biobased maakt en het vervolgens verbrandt, ben je niet op weg naar een circulaire economie. Je moet efficiënt omgaan met wat je gebruikt, welk materiaal dat ook is.’