De kunst van doeltreffend bemonsteren

De kunst van doeltreffend

bemonsteren

Leendert van der Ent

Hygiëne


    Warning: Undefined array key -1 in /var/hpwsites/u_twindigital_html/website/html/webroot/digitaalvismagazine.nl/wp-content/plugins/diziner-core/lib/TwinDigital/Diziner/Core/Post.php on line 965
  • De kunst van doeltreffend bemonsteren

    1.


    Warning: Undefined array key 0 in /var/hpwsites/u_twindigital_html/website/html/webroot/digitaalvismagazine.nl/wp-content/plugins/diziner-core/lib/TwinDigital/Diziner/Core/Post.php on line 928
  • De kunst van doeltreffend bemonsteren

    1.

‘Meten is weten’ is wel het meest versleten cliché ooit. Bovendien is het in het geval van oppervlaktebesmettingen lang niet altijd waar.

Leendert van der Ent

In een Europese fabriek voor zuigelingenvoeding waren alle testen negatief. Toch kon er twee keer in de laatste tien jaar een salmonella-uitbraak optreden”, zegt Universitair docent levensmiddelenmicrobiologie Martine Reij van Wageningen University & Research. “Je kunt niet elk geproduceerd potje bemonsteren.” Dus moet je een representatieve steekproef nemen. Hoe doe je dat? Als er een verontreiniging optreedt, moet de kans op ontdekking zo hoog mogelijk zijn. Dat betekent dat in elk geval elke batch – een homogene hoeveelheid product – bemonsterd moet worden. Hoeveel monsters maken de kans op detectie groot genoeg? En hoe groot is elke sample? “Eenvoudige wiskunde helpt bij de validatie van het bemosteringsproces”, geeft Reij aan. “Als er in 30% van een batch salmonella zit, en je neemt één sample, dan is de kans 70% dat je de besmetting niet vaststelt. Zelfs bij vijf samples is die kans nog altijd 17%. En als maar 1% besmet is, heb je zelfs bij zestig samples maar een kans van 55% dat je de besmetting aantoont.”

Bemonstering in samenhang

Dit maakt duidelijk dat bemonstering van het eindproduct op zichzelf onbetrouwbaar is. “Vaak is namelijk maar een laag percentage van een batch besmet”, aldus Reij. “De kans op acceptatie van een batch waar toch een besmetting in zit, is daarom vrij groot. Dat geldt zelfs als de bemonstering zelf goed wordt uitgevoerd.” De heterogeniteit van het product bij monstername is een punt van aandacht. Een besmetting zal zelden mooi verspreid in een product zitten. De kans is veel groter dat een besmetting zich in één hotspot concentreert. “Dat maakt de kans op detectie nog kleiner, als de bemonsteringsprocedure hier geen rekening mee houdt”, concludeert Reij. “Het gaat erom, een gevalideerd bemonsteringsproces te hebben waarin procesomgeving en product in samenhang worden bemonsterd.” 

Zonering

Bemonstering van de procesomgeving is dus ook belangrijk. Als een productmonster een positief oplevert, staat dit niet op zich. Wat is de bron van die besmetting? In een case uit 2006 bij een chocoladefabriek bleek uiteindelijk dat er besmet water op de lopende band was gelekt. Reij geeft aan dat hier twee dingen uit te leren zijn: “In de eerste plaats was er in 1975 ergens anders al een soortgelijk incident geweest. Ergo: stel je op de hoogte van de casuïstiek in je sector om te weten wat je niet moet doen. En ten tweede: zorg voor een goede zonering tussen grondstof – in dit geval rauwe cacaobonen waarop salmonella kan voorkomen – en het verwerkingsproces na verhitting.” Voor een goede bemonstering van de procesomgeving is het belangrijk om alle mogelijke aspecten mee te nemen: veegsel/ schraapsel, stof, de lucht, swabs van procesoppervlakken en putjes. “Als het niet in je omgeving zit, kan het van daaruit ook niet in een product terecht komen dat een gevalideerde hittebehandeling heeft ondergaan”, stelt Reij vast.

‘De kans is vrij groot dat een geaccepteerde batch toch besmet is’


    Warning: Undefined array key -1 in /var/hpwsites/u_twindigital_html/website/html/webroot/digitaalvismagazine.nl/wp-content/plugins/diziner-core/lib/TwinDigital/Diziner/Core/Post.php on line 965
  • De kunst van doeltreffend bemonsteren

    Vorige artikel

    Warning: Undefined array key 0 in /var/hpwsites/u_twindigital_html/website/html/webroot/digitaalvismagazine.nl/wp-content/plugins/diziner-core/lib/TwinDigital/Diziner/Core/Post.php on line 928
  • De kunst van doeltreffend bemonsteren

    Volgende artikel